Substormen

Wat is een substorm?

Een ‘substorm’ is de specifieke fase waarin het Noorderlicht het meest intens en bewegelijk is. Deze fase duurt enkele minuten tot enkele uren en kan zich meerdere keren herhalen tijdens periodes van verhoogde zonneactiviteit. Substormen hebben doorgaans een specifieke op- en afbouw:

1. Rustige fase: Het Noorderlicht begint vaak met een relatief rustige periode waarin het zwak is en soms geen eens te zien met het blote oog. Tijdens deze fase worden geladen deeltjes van de zon, voornamelijk elektronen en protonen, door het magneetveld van de aarde naar de poolgebieden geleid.

2. Groeifase: Naarmate meer zonnewinddeeltjes zich ophopen en interactie hebben met de magnetosfeer van de aarde, begint de activiteit toe te nemen. Tijdens deze fase wordt het Noorderlicht beter zichtbaar, bijvoorbeeld als een stabiele groene boog van west naar oost (over noord).

3. Begin van de substorm: De substormfase markeert een plotselinge en dramatische toename van activiteit. Let op: dit gebeurt zonder waarschuwing. Het begin van een substorm wordt gekenmerkt door snelle veranderingen in de vorm, helderheid en beweging van het Noorderlicht.

4. Piekintensiteit: De substorm bereikt de piekinstensiteit, waarbij het Noorderlicht het gewoonlijk het meest spectaculair is. Kenmerken voor een substorm zijn:

   • Een toename van de helderheid en hoeveelheid Noorderlicht. Het is o.a. feller, we zien kleur beter met het blote oog en je kunt het bijvoorbeeld ook boven je zien (ook wel ‘corona’ genoemd)

   • Het Noorderlicht gaat over het algemeen sneller gaan bewegen, met pulserende en/of dansende bewegingen.

   • Behalve groen nemen we vaak ook andere kleuren waar, zoals roze, rood en paars en in meer uitzonderlijke gevallen ook blauw.

5. Herstelfase: Na de piek van de substorm neemt de activiteit weer geleidelijk af en keert terug naar een meer ingetogen toestand, vergelijkbaar met de rustige fase. Dit markeert het einde van de substorm.

Substormen worden veroorzaakt door complexe interacties tussen de zonnewind, het magnetisch veld van de aarde en de geladen deeltjes in de magnetosfeer. Het exacte mechanisme achter substormen is nog steeds onderwerp van wetenschappelijk onderzoek.